Waarom 'een Jolietje doen' weinig zin heeft op jonge leeftijd

Angelina Jolie kiest er voor haar borsten preventief te laten verwijderen omdat ze een kankergen heeft dat zorgt voor een groot risico op borstkanker. En omdat ze zo vast overtuigd is van haar beslissing, vindt ze maar meteen dat alle vrouwen met deze genmutatie in de gehele wereld best haar voorbeeld zouden volgen. Dus vertelt ze haar verhaal in de media, goed wetende dat mensen haar medische raadgevingen zullen volgen omdat ze een celebrity is; en die zijn uiteraard boven alle mensen verheven en kunnen desgevallend geen verkeerde beslissingen nemen!

Het levenslange risico op kanker bij een mutatie in het gen BRCA1 - het gen waarmee la Jolie af te rekenen heeft - wordt geschat op 60 tot 80%. Slik! Je zou voor minder al eens een paniekaanval krijgen. Maar de clou zit hem in het begrip 'levenslang'. Het wil dus niet zeggen dat je als mutatiedrager op jonge leeftijd reeds zo'n hoog risico hebt. Meer nog, volgens een recente studie is het risico op latere leeftijd veel groter dan tijdens de jonge jaren. Vóór de leeftijd van 40 jaar wordt het risico op borstkanker, aldus de studie, geschat op 20% voor vrouwen met een BRCA-mutatie. In de volgende tien jaar, tot de leeftijd van 50 jaar, is dat risico gestegen tot 37%. Tot aan de zestigste verjaardag is dat vervolgens 55% en tot aan de zeventigste verjaardag 70%. Het risico is dus het hoogste op oudere leeftijd. Waarom dan een jongere, nog seksueel actieve vrouw de hele zooi eraf laten halen omdat mevrouw duidelijk geen kaas heeft geheten van risico-inschatting, of zich bang heeft laten maken door haar arts? Bovendien zal zij vroeg of laat ook de raad meekrijgen maar meteen de eierstokken te laten verwijderen, daar vrouwen met het gemuteerde BRCA1-gen ook een hoog risico lopen op ovariumkanker, weliswaar niet zo hoog als op borstkanker. Jammer genoeg verspreidt die bangmakerij zich ook onder artsen en gaan die klakkeloos mee in het verhaal van Angelina Jolie. Van een arts zou je toch meer mogen verwachten?!

Gelukkig zijn ze niet allemaal zo! Een vrouwelijke borstchirurg vertelde me een tijd geleden dat deze vrouwen ook een afwachtende houding kunnen aannemen terwijl ze zeer zorgvuldig worden opgevolgd in de kliniek: een scan om de zes maanden en elk jaar een mammo. Bovendien krijgen ze de raad mee hun levensstijl aan te passen daar dat ook een invloed heeft op de ontwikkeling van borstkanker. Lees: meer lichaamsbeweging en matigen met eten en alcoholconsumptie. En als de borstkanker dan onverhoopt toch opzet, is de arts er vroeg bij, wat de kansen op succes sterk doet toenemen. Bovendien staat de wetenschap ook niet stil en kan men binnen enkele jaren misschien nieuwe therapieën verwachten. Afwachten lijkt me daarom zinvoller, als de vrouw ten minste de angst voor de ziekte van zich af kan zetten.

'Zero theorem' is een hersenslak

De nieuwe film van Terry Gilliam is een hersenslak die zich te langzaam voort trekt. Gilliam borduurt immers rond één enkele vraagstelling: is het heelal zinloos, en daarmee, in het verlengde, ook het menselijk bestaan? De these kan makkelijk weerlegd worden als het hoofdpersonage, Qohen Leth, ten minste het telefoontje krijgt waarop hij al een heel leven zit te wachten met het antwoord op de vraag van z'n persoonlijke doel in dit leven. Maar het telefoontje komt - uiteraard - niet, en pas op het einde van de film wordt er een soortement verklaring gegeven. Maar hoeveel vreemdsoortige, compulsieve personages - vintage Gilliam- de regisseur ook uit de hoed tovert, uiteindelijk wil je als kijker maar één ding: het antwoord op die vraag. En als blijkt dat hij geen afdoende antwoord daarop heeft, zakt de film als een pudding in elkaar. Waarom een uur en half naar een einde toewerken om dan te zeggen dat de premisse die de film vooruit drijft eigenlijk niet te beantwoorden is?! Het hoofdpersonage trekt zich vervolgens terug in zijn fantasiewereld en daarmee is de kous af! Onbevredigend!

Er is visueel wel wat voer voor de kijker om naar te happen; veel seksueel suggestiefs bijvoorbeeld. Maar uiteindelijk zijn dergelijke sterk geïdiomatiseerde, hoogst persoonlijke fantasiewereldjes die we ook kennen van de regisseurs Jean-Pierre Jeunet en Tim Burton eerder niet dan wel te smaken. Misschien omdat ze teveel bogen op het rariteitenkabinet dat ze ten tonele brengen in plaats van zich op een goed verhaal te baseren, uitzonderingen daargelaten.

Naar mijn gevoel blijft een degelijk verhaal toch de basis en maakt het het verschil of je als kijker een bevredigende filmervaring zal hebben, ongeacht wat er uit de filmische trukendoos wordt gehaald.

Zero theorem: zinloze cinema.